Συρανό ντε Μπερζεράκ: Ο άνθρωπος πίσω από τη μύτη

Ο Συρανό Σαβινιέν ντε Συρανό ντε Μπερζεράκ (Cyrano Savinien de Cyrano de Bergerac, 1619–1655) ήταν Γάλλος δραματουργός, στρατιωτικός και ποιητής. Γεννημένος στο Παρίσι, έζησε μια ζωή τόσο πολύχρωμη όσο το καπέλο του. Τα πρώτα χρόνια του Cyrano σημαδεύτηκαν από τη στρατιωτική θητεία, όπου πολέμησε γενναία στον Τριακονταετή Πόλεμο. Η γενναιότητά του στο πεδίο της μάχης συνδυάστηκε μόνο με την ευγλωττία του εκτός αυτού.

Το πιο διάσημο φυσικό χαρακτηριστικό του Cyrano ήταν η προεξέχουσα μύτη του. Ενώ οι ιστορικές αναφορές ποικίλλουν, πιστεύεται ευρέως ότι είχε πράγματι μια ασυνήθιστα μεγάλη και άγκιστρο μύτη. Αυτό το χαρακτηριστικό έγινε πηγή γελοιοποίησης και σύμβολο της μοναδικότητάς του.

Λογοτεχνικές συνεισφορές

Ποίηση και Γράμματα

Τα ποιητικά ταλέντα του Cyrano ήταν τόσο αιχμηρά όσο και το πνεύμα του. Οι στίχοι του εξυμνούσαν την αγάπη, την τιμή και το ανθρώπινο πνεύμα. Οι επιστολές του, συχνά χιουμοριστικές και σατιρικές, αποκάλυπταν έναν έντονο παρατηρητή της κοινωνίας. Η ευγλωττία του Cyrano επεκτάθηκε πέρα από το πεδίο της μάχης. Κρατούσε την πένα του τόσο επιδέξια όσο και το σπαθί του.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έργα του Cyrano είναι το L’Histoire comique des États et Empires de la Lune (Η κωμική ιστορία των κρατών και των αυτοκρατοριών της Σελήνης). Σε αυτή την ιδιότροπη αφήγηση, ο Συρανό ξεκινά ένα φανταστικό ταξίδι στο φεγγάρι. Συναντά σεληνιακούς κατοίκους, εμπλέκεται σε φιλοσοφικές συζητήσεις και σατιρίζει τις γήινες τρέλες. Οι σεληνιακές περιπέτειες του Cyrano εμπνεύστηκαν από τον Λουκιανό των Σαμοσάτων και προηγήθηκαν της επιστημονικής φαντασίας του Ιουλίου Βερν κατά αιώνες.

Το έργο του Rostand Συρανό ντε Μπερζεράκ

Το θεατρικό έργο του Edmond Rostand του 1897, Cyrano de Bergerac, εκτόξευσε τον χαρακτήρα στη λογοτεχνική αθανασία. Το έργο αποτυπώνει τον ποιητικό ζήλο του Cyrano, τη μονομαχία του και τον πόνο της καρδιάς του. Ο Συρανό του Ροστάν είναι ένας ρομαντικός ήρωας, ελαττωματικός αλλά ευγενής, του οποίου η αγάπη για τη Ρωξάνη υπερβαίνει τη φυσική εμφάνιση.

Η αγάπη του Cyrano για τη Roxane, που απεικονίζεται στο έργο του Rostand, είναι τόσο οδυνηρή όσο και τραγική. Οι εύγλωττες επιστολές του προς τη Ρωξάνη, γραμμένες με το όνομα του Κρίστιαν, αποκαλύπτουν μια ψυχή διχασμένη ανάμεσα στο πάθος και την ανιδιοτέλεια. Η αδυναμία του Cyrano να εκφράσει άμεσα την αγάπη του – λόγω της αντιληπτής ασχήμιας του – προσθέτει στρώματα πολυπλοκότητας στον χαρακτήρα του.

Πέρα από το έργο

Η επιρροή του Cyrano εκτείνεται πέρα από το θέατρο. Το πνεύμα του ζει σε αμέτρητες προσαρμογές, ταινίες και μυθιστορήματα. Οι φεγγαρόλουστες δηλώσεις αγάπης του αντηχούν μέσα στο χρόνο, εμπνέοντας ονειροπόλους και ποιητές. Και ίσως, όταν κοιτάζουμε το φεγγάρι, ρίχνουμε μια ματιά στο καπέλο του Cyrano στον ουράνιο καμβά.

Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ ενέπνευσε πολλά θεατρικά έργα και ταινίες γι ‘αυτόν, με την τελευταία να βγαίνει πέρυσι με πρωταγωνιστή τον Peter Dinklage της φήμης του Game of Thrones. Στην περίπτωση του Peter Dinklage, προσάρμοσαν λίγο το αρχικό υλικό και αντί να έχει μεγάλη μύτη, είναι πολύ κοντός, κάτι που εξακολουθεί να παίζει με τη φυσική πτυχή που μπορεί να τον κάνει λιγότερο ελκυστικό. Μπορείτε να παρακολουθήσετε το τρέιλερ της ταινίας, η οποία ήταν υποψήφια για Όσκαρ, παρακάτω:

Συρανό ντε Μπερζεράκ και Λουκιανός των Σαμοσάτων

Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ ήταν γνωστός ως εμπνευσμένος από τον Λουκιανό των Σαμοσάτων, τον Έλληνα συγγραφέα του 2ου αιώνα μ.Χ. που θεωρείται ο πατέρας της επιστημονικής φαντασίας (την οποία καλύψαμε σε προηγούμενη ανάρτηση ιστολογίου). Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ με τη σειρά του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Ιούλιο Βερν, την οποία καλύψαμε επίσης σε προηγούμενη ανάρτηση ιστολογίου. Ας μάθουμε περισσότερα για τον Συρανό ντε Μπερζεράκ και τις εμπνεύσεις του.

Λουκιανός των Σαμοσάτων: Ο σατιρικός και ρήτορας

Ο Λουκιανός των Σαμοσάτων, γεννημένος γύρω στο 125 μ.Χ. στη ρωμαϊκή επαρχία της Συρίας, ήταν Έλληνας σατιριστής, ρήτορας και φυλλαδιολόγος. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από ένα ύφος που γελοιοποιεί ανελέητα τη δεισιδαιμονία, τις θρησκευτικές πρακτικές και την πίστη στο παραφυσικό. Ο Λουκιανός έγραφε αποκλειστικά στα αρχαία ελληνικά.

Η επιρροή του Λουκιανού στον Συρανό

1. Μια αληθινή ιστορία: Το πιο διάσημο έργο του Λουκιανού, Μια αληθινή ιστορία, χρησιμεύει ως πρόδρομος της επιστημονικής φαντασίας. Σε αυτή τη σατιρική ιστορία, ο Λουκιανός ξεκινά ένα φανταστικό ταξίδι στο φεγγάρι, συναντώντας παράξενα πλάσματα και απίθανα γεγονότα. Το έργο γελοιοποιεί τους συγγραφείς που γυρίζουν απίστευτες ιστορίες. Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ, εμπνευσμένος από την ιδιότροπη αφήγηση του Λουκιανού, θα δημιουργούσε αργότερα τις δικές του σεληνιακές περιπέτειες.
2. Κωμικός διάλογος: Ο Λουκιανός εφηύρε το είδος των κωμικών διαλόγων, παρωδώντας τους παραδοσιακούς σωκρατικούς διαλόγους. Το έργο του Lover of Lies χλευάζει όσους πιστεύουν στο υπερφυσικό. Είναι ενδιαφέρον ότι περιέχει την παλαιότερη γνωστή έκδοση του “The Sorcerer’s Apprentice”, ένα θέμα που αντηχεί ανά τους αιώνες.
3. Διάλογοι των Θεών: Οι Διάλογοι των Θεών του Λουκιανού φωτίζουν παραδοσιακές ιστορίες για τους θεούς. Αυτές οι πνευματώδεις ανταλλαγές μεταξύ θεϊκών όντων αποκαλύπτουν τις αδυναμίες, τις ανασφάλειες και τους παραλογισμούς τους. Ο Cyrano, επίσης, θα αντλούσε από αυτή την παράδοση, υφαίνοντας χιούμορ και ασέβεια στα δικά του έργα.
4. Κυνικοί φιλόσοφοι: Οι διάλογοι των νεκρών του Λουκιανού περιλαμβάνουν συνομιλίες μεταξύ των κυνικών φιλοσόφων Διογένη και Μένιππου. Τα πειράγματα τους εξερευνούν τη ζωή, το θάνατο και την ανθρώπινη κατάσταση. Ο Cyrano, με την τάση του για φιλοσοφικούς συλλογισμούς, απηχεί αυτό το πνεύμα.
5. Επιρροή στη λογοτεχνία: Τα γραπτά του Λουκιανού ήταν εξαιρετικά δημοφιλή στην αρχαιότητα και περισσότερα από ογδόντα από τα έργα του σώζονται μέχρι σήμερα. Η σατιρική του προσέγγιση, συνδυάζοντας χιούμορ και κριτική, άφησε ανεξίτηλο σημάδι στις επόμενες γενιές συγγραφέων.

Η κληρονομιά του Συρανό ντε Μπερζεράκ

Ο Συρανό ντε Μπερζεράκ, ο φανταστικός ήρωας με την υπερμεγέθη μύτη και την καρδιά γεμάτη ποίηση, ενσαρκώνει το πνεύμα της ασέβειας του Λουκιανού. Το έργο του Edmond Rostand, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1897, απαθανάτισε την τραγική αγάπη του Cyrano για τη Roxane, την ευγλωττία του και τις περιπέτειές του. Οι φεγγαρόλουστες δηλώσεις και το σπαθί του Cyrano οφείλουν ένα χρέος στις σεληνιακές περιπέτειες του Lucian.

Αλλά η επιρροή δεν τελειώνει εκεί. Ο Ιούλιος Βερν άντλησε έμπνευση από τα σεληνιακά ταξίδια του Κυράνο. Και ο Γερμανός σατιρικός Christoph Martin Wieland μετέφρασε τα πλήρη έργα του Lucian στα γερμανικά, προσαρμόζοντας τις ιδέες τους για το σύγχρονο κοινό.

Σε αυτή τη λογοτεχνική σκυταλοδρομία, ο Λουκιανός έδωσε τη σκυτάλη στον Cyrano, ο οποίος, με τη σειρά του, πυροδότησε τη φαντασία των μελλοντικών συγγραφέων. Έτσι, την επόμενη φορά που θα κοιτάξετε το φεγγάρι, θυμηθείτε ότι η ασημένια λάμψη του φωτίζει όχι μόνο κρατήρες και θάλασσες, αλλά και τη διασύνδεση των λογοτεχνικών μυαλών μέσα στο χρόνο.

Και έτσι, η κληρονομιά του Λουκιανού των Σαμοσάτων ζει, αντηχώντας μέσα από τις σελίδες των στίχων του Cyrano και τα όνειρα αμέτρητων αναγνωστών. Υπάρχουν πολλές ταινίες για τον Συρανό ντε Μπερζεράκ που έχουν κερδίσει Όσκαρ, τις οποίες μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο μας στο Amazon: Greece at the Oscars .