14 Μαρτίου : Διεθνές Ημέρα Μαθηματικών & Πυθαγόρας

Η 14η Μαρτίου είναι η Διεθνής Ημέρα Μαθηματικών (καθώς και η ημέρα Pi (π), αλλά επειδή έχουμε ήδη γράψει διάφορες αναρτήσεις ιστολογίου για μερικά από τα μεγαλύτερα θέματα, φέτος θα μιλήσουμε για κάποιον για τον οποίο δεν έχουμε γράψει ακόμα: τον Πυθαγόρα. Πριν μπούμε σε αυτόν, αν θέλετε να διαβάσετε κάποια από τις παλαιότερες αναρτήσεις μας σχετικά με τα μαθηματικά, απλώς χρησιμοποιήστε τη γραμμή αναζήτησης στο μενού πλοήγησης και αναζητήστε μαθηματικά και θα λάβετε πολλά άρθρα για να διαβάσετε.

Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε τον Αρχιμήδη , τον Ευκλείδη , τον Ίππαρχο, τον Διόφαντο, τον Ερατοσθένη ή τον Ήρωνα για να τους βρείτε απευθείας. Αλλά επειδή τα καλύψαμε ήδη προηγουμένως, σήμερα ας μιλήσουμε για τον Πυθαγόρα. Αξίζει επίσης να θυμηθούμε ότι όλοι αυτοί οι τιτάνες των μαθηματικών είχαν όλοι ένα κοινό πράγμα: Ζούσαν στην εποχή που οι άνθρωποι πίστευαν στους Έλληνες θεούς και δεδομένου ότι η Αθηνά ήταν (μεταξύ πολλών πραγμάτων) και η θεά των μαθηματικών, είναι πιθανό ότι πίστευαν ότι καθοδηγούσε τη μαθηματική σοφία τους. Ο Πυθαγόρας εμφανίζεται ακόμη και στο βιβλίο μας για τους Έλληνες Πρωτοπόρους .

Έρχομαι τώρα στον Πυθαγόρα. Ο Πυθαγόρας ήταν Έλληνας φιλόσοφος και μαθηματικός που έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ. Είναι περισσότερο γνωστός για την ίδρυση της Πυθαγόρειας αδελφότητας, μιας θρησκευτικής και πνευματικής κοινότητας που διερεύνησε τις αρχές των μαθηματικών, της μουσικής, της αστρονομίας και της φιλοσοφίας. Πιστώνεται επίσης με πολλές ανακαλύψεις και θεωρίες που επηρέασαν την ανάπτυξη του δυτικού πολιτισμού και κουλτούρας.

Η ζωή του Πυθαγόρα

Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο, ένα νησί στο Αιγαίο, γύρω στο 570 π.Χ. Ήταν γιος του Μνήσαρχου, εμπόρου και χαράκτη πολύτιμων λίθων, και της Πυθαΐδος, με καταγωγή από τη Σάμο. Έλαβε καλή εκπαίδευση από τον πατέρα του και άλλους δασκάλους και έμαθε για την ποίηση, τη μουσική και τα μαθηματικά. Ταξίδεψε επίσης στην Αίγυπτο και τη Βαβυλώνα, όπου μελέτησε τα μυστήρια των θρησκειών και των επιστημών τους.

Γύρω στο 532 π.Χ., ο Πυθαγόρας έφυγε από τη Σάμο για να ξεφύγει από την τυραννία του Πολυκράτη, του ηγεμόνα του νησιού. Εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα, μια πόλη στη νότια Ιταλία, όπου ίδρυσε το διάσημο σχολείο του. Το σχολείο δεν ήταν ένας επίσημος θεσμός, αλλά μια κοινότητα οπαδών που μοιράζονταν έναν κοινό τρόπο ζωής και μια κοινή αναζήτηση της γνώσης. Ασκούνταν, χορτοφαγία, αγαμία και μυστικότητα. Ακολουθούσαν επίσης έναν αυστηρό κώδικα συμπεριφοράς και πειθαρχίας, βασισμένο στις διδασκαλίες του Πυθαγόρα.

Το σχολείο προσέλκυσε πολλούς μαθητές και θαυμαστές από όλη την Ελλάδα και την Ιταλία και ο Πυθαγόρας έγινε μια σεβαστή και επιρροή προσωπικότητα. Ωστόσο, αντιμετώπισε επίσης αντίθεση και εχθρότητα από ορισμένες από τις τοπικές αρχές και τους πολίτες, οι οποίοι φοβήθηκαν τη δύναμη και τη δημοτικότητά του. Γύρω στο 510 π.Χ., ξέσπασε μια βίαιη εξέγερση στον Κρότωνα και η Πυθαγόρεια σχολή δέχτηκε επίθεση και κάηκε. Ο Πυθαγόρας και οι οπαδοί του κατέφυγαν σε άλλες πόλεις, αλλά πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν ή διώχθηκαν. Ο ίδιος ο Πυθαγόρας πέθανε γύρω στο 500-490 π.Χ., είτε στο Μεταπόντιο, μια άλλη πόλη στη νότια Ιταλία, είτε στην εξορία.

Οι διδασκαλίες του Πυθαγόρα

Ο Πυθαγόρας δεν έγραψε βιβλία ούτε άφησε γραπτά αρχεία των διδασκαλιών του. Όσα γνωρίζουμε γι’ αυτόν και τη σχολή του προέρχονται από μεταγενέστερες πηγές, όπως ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Διογένης Λαέρτιος και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς. Ωστόσο, αυτές οι πηγές είναι συχνά αντιφατικές, ελλιπείς ή αναξιόπιστες και είναι δύσκολο να διακρίνουμε τις αρχικές ιδέες του Πυθαγόρα από εκείνες των οπαδών του ή των μεταγενέστερων ερμηνευτών του.

Ένα από τα κύρια θέματα της διδασκαλίας του Πυθαγόρα ήταν η έννοια της αρμονίας, την οποία εφάρμοσε τόσο στον φυσικό όσο και στον ανθρώπινο κόσμο. Πίστευε ότι τα πάντα στο σύμπαν διέπονται από αριθμούς και αναλογίες και ότι κατανοώντας τις αριθμητικές και γεωμετρικές σχέσεις των πραγμάτων, θα μπορούσε κανείς να ανακαλύψει την κρυμμένη τάξη και ομορφιά της φύσης. Πίστευε επίσης ότι η μουσική ήταν μια αντανάκλαση της κοσμικής αρμονίας και ότι ακούγοντας και παίζοντας μουσική, θα μπορούσε κανείς να συντονιστεί με το θείο.

Μια άλλη σημαντική πτυχή των διδασκαλιών του Πυθαγόρα ήταν το δόγμα της μετεμψύχωσης ή της μετανάστευσης των ψυχών. Ισχυρίστηκε ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και θεϊκή και ότι μετά το θάνατο, πέρασε σε άλλο σώμα, είτε ανθρώπινο είτε ζωικό. Ισχυρίστηκε επίσης ότι είχε ζήσει πολλές προηγούμενες ζωές και ότι μπορούσε να θυμηθεί μερικές από αυτές. Παρότρυνε τους οπαδούς του να καθαρίσουν τις ψυχές τους από τον κύκλο της μετενσάρκωσης, ζώντας μια ενάρετη και λογική ζωή και αποφεύγοντας την κατανάλωση κρέατος και φασολιών, τα οποία θεωρούσε πηγές μόλυνσης και διαφθοράς.

Οι συνεισφορές του Πυθαγόρα

Ο Πυθαγόρας και η σχολή του συνέβαλαν σημαντικά σε διάφορους τομείς της γνώσης, όπως τα μαθηματικά, η αστρονομία, η μουσική και η φιλοσοφία. Πιστώνονται με την ανακάλυψη του Πυθαγόρειου θεωρήματος, το οποίο δηλώνει ότι το τετράγωνο της υποτείνουσας ενός ορθογωνίου τριγώνου είναι ίσο με το άθροισμα των τετραγώνων των άλλων δύο πλευρών. Ανακάλυψαν επίσης ότι οι αναλογίες των μηκών των χορδών ενός μουσικού οργάνου καθορίζουν τα διαστήματα της μουσικής κλίμακας και ότι αυτές οι αναλογίες μπορούν να εκφραστούν ως απλά κλάσματα. Προσδιόρισαν επίσης τα πέντε κανονικά στερεά, ή τα πλατωνικά στερεά, τα οποία είναι το τετράεδρο, ο κύβος, το οκτάεδρο, το δωδεκάεδρο και το εικοσάεδρο.

Οι Πυθαγόρειοι έκαναν επίσης σημαντικές παρατηρήσεις και θεωρίες σχετικά με τη φύση και την κίνηση των ουράνιων σωμάτων. Πρότειναν ότι η Γη ήταν σφαιρική και ότι περιστρεφόταν γύρω από τον άξονά της και γύρω από μια κεντρική φωτιά. Πρότειναν επίσης ότι οι πλανήτες, ο ήλιος και το φεγγάρι κινούνταν σε κυκλικές τροχιές και ότι οι αποστάσεις τους από τη Γη ήταν ανάλογες με τα μουσικά τους διαστήματα. Αναγνώρισαν επίσης ότι τα πρωινά και βραδινά αστέρια ήταν ο ίδιος πλανήτης, η Αφροδίτη.

Οι Πυθαγόρειοι επηρέασαν επίσης την ανάπτυξη της δυτικής φιλοσοφίας, ιδιαίτερα τις σχολές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τον όρο φιλοσοφία, που σημαίνει την αγάπη της σοφίας, και αποκαλούσαν τους εαυτούς τους φιλοσόφους ή λάτρεις της σοφίας. Εισήγαγαν επίσης τις έννοιες της αφηρημένης συλλογιστικής, της παραγωγικής λογικής και της μαθηματικής απόδειξης, οι οποίες έγιναν τα θεμέλια της ορθολογικής έρευνας. Διερεύνησαν επίσης τα ζητήματα της ηθικής, της πολιτικής, της μεταφυσικής και της θεολογίας και ανέπτυξαν τις δικές τους απόψεις για τη φύση της πραγματικότητας, την προέλευση του κόσμου, τον ρόλο του ανθρώπου και τον στόχο της ζωής.

Η κληρονομιά του Πυθαγόρα

Ο Πυθαγόρας και η σχολή του άφησαν μια διαρκή κληρονομιά στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού και κουλτούρας. Οι ιδέες και οι ανακαλύψεις τους επηρέασαν πολλούς στοχαστές και κινήματα, όπως ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Ευκλείδης, ο Αρχιμήδης, ο Κοπέρνικος, ο Κέπλερ, ο Γαλιλαίος, ο Νεύτωνας, ο Λάιμπνιτς, ο Καρτέσιος, ο Καντ, ο Χέγκελ και πολλοί άλλοι. Τα σύμβολα και οι έννοιές τους, όπως το Πυθαγόρειο θεώρημα, ο Πυθαγόρειος συντονισμός, το Πυθαγόρειο κόμμα, ο Πυθαγόρειος πίνακας, η Πυθαγόρεια αριθμολογία και το Πυθαγόρειο πεντάγραμμο, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται και να μελετώνται σήμερα. Η φιλοσοφία και ο τρόπος ζωής τους ενέπνευσαν επίσης πολλές θρησκευτικές και εσωτερικές ομάδες, όπως οι Νεοπλατωνικοί, οι Γνωστικοί, οι Ερμητιστές, οι Ροδόσταυροι, οι Ελευθεροτέκτονες, οι Θεόσοφοι και το κίνημα της Νέας Εποχής.

Ο Πυθαγόρας ήταν μια αξιοσημείωτη και σημαντική προσωπικότητα, που συνδύαζε τους ρόλους ενός φιλόσοφου, ενός μαθηματικού, ενός επιστήμονα, ενός μουσικού, ενός μυστικιστή, ενός δασκάλου και ενός ηγέτη. Ήταν πρωτοπόρος της ορθολογικής σκέψης και αναζητητής της θείας σοφίας. Υπήρξε πηγή έμπνευσης και θαυμασμού για γενιές λογίων και αναζητητών. Παρακολουθήστε τα παρακάτω βίντεο για να μάθετε περισσότερα γι ‘αυτόν:

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για την Παγκόσμια Ημέρα Μαθηματικών, ο επίσημος ιστότοπος είναι εδώ: https://www.idm314.org