Η τηλεοπτική σειρά Sandman, βασισμένη στο διάσημο κόμικ του Neil Gaiman, συνδυάζει μύθο, φαντασία και φιλοσοφική εξερεύνηση σε μια περίπλοκη αφήγηση για τα όνειρα, τους θεούς και τη φύση της πραγματικότητας. Η σεζόν 1 σύστησε στο κοινό τον Μορφέα, τον Έλληνα Θεό των Ονείρων, και το βασίλειό του, The Dreaming. Η 2η σεζόν επεκτείνει περαιτέρω αυτό το σύμπαν, προσαρμόζοντας περισσότερες ιστορίες από τα graphic novels του Sandman και συνεχίζοντας το ταξίδι μέσα από μυθολογίες – ιδιαίτερα την ελληνική μυθολογία.

Οι ελληνικοί μύθοι βρίσκονται στο επίκεντρο των αφηγηματικών νημάτων του The Sandman, όχι μόνο ως σημεία αναφοράς αλλά και ως ζωντανές παρουσίες στον κόσμο του. Οι θεοί, οι ημίθεοι και τα μυθολογικά θέματα αντιμετωπίζονται με το ίδιο βάρος όπως οι βιβλικές ή λαογραφικές μορφές. Η 2η σεζόν εμβαθύνει αυτές τις συνδέσεις, ειδικά καθώς προσαρμόζει βασικά τόξα όπως το “Season of Mists”, το “A Game of You” και μέρη του “Brief Lives”, τα οποία διαθέτουν μυθολογικούς απόηχους και χαρακτήρες που έχουν τις ρίζες τους ή μοιάζουν με φιγούρες από την ελληνική αρχαιότητα.

---

Ελληνική Μυθολογία στο The Sandman Universe

Πριν βουτήξουμε συγκεκριμένα στη 2η σεζόν, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την προσέγγιση του Neil Gaiman στη μυθολογία. Ο Gaiman αντιμετωπίζει τους μύθους ως επίμονες, εξελισσόμενες αλήθειες – ιστορίες που αποκτούν δύναμη από την πίστη και διαμορφώνουν την πραγματικότητα στην κοσμολογία του The Sandman. Η ελληνική μυθολογία είναι ιδιαίτερα ηχηρή επειδή διερευνά διαχρονικά θέματα ύβρεως, μοίρας, αγάπης και μεταμόρφωσης. Αυτά τα θέματα αντικατοπτρίζουν το προσωπικό ταξίδι του Dream και τα διλήμματα εκείνων που ζουν –ή δραπετεύουν– από τους αρχετυπικούς τους ρόλους.

Στο The Sandman, οι μυθολογικές φιγούρες δεν είναι στατικές. Οι θεοί κουράζονται, παίρνουν νέα σχήματα ή ξεθωριάζουν καθώς η συνάφειά τους μειώνεται. Όπως το ελληνικό πάνθεον, το οποίο ήταν βαθιά ανθρώπινο στα πάθη και τα ελαττώματά του, το Ατελείωτο (Όνειρο, Θάνατος, Επιθυμία, Απελπισία, Παραλήρημα, Καταστροφή και Πεπρωμένο) προσωποποιεί τις συμπαντικές δυνάμεις, αλλά παρουσιάζει πολύ ανθρώπινη συμπεριφορά.

---

The Sandman Season 2 Επισκόπηση και Ελληνικά Μυθολογικά Θέματα

Η 2η σεζόν του The Sandman προσαρμόζει μεγάλα τόξα από τη σειρά κόμικς του Gaiman, όπως:

1. Season of Mists – Dream ταξιδεύει στον Άδη για να σώσει μια ψυχή και ανακαλύπτει ότι ο Lucifer έχει παραιτηθεί από το θρόνο. Ένα πάνθεον θεών και μυθολογικών όντων – συμπεριλαμβανομένων των σκανδιναβικών, αιγυπτιακών και ιαπωνικών θεοτήτων – φαίνεται να διεκδικούν την κόλαση για τον εαυτό τους.
2. A Game of You – Μια αυτόνομη, ονειρική περιπέτεια για την ταυτότητα, την πίστη και τη φαντασία, με λεπτές αναφορές σε κλασικά μυθολογικά αρχέτυπα.
3. Σύντομες ζωές – Ο Dream και η αδερφή του Delirium ψάχνουν για τον αγνοούμενο αδελφό τους Destruction, εμπλέκοντας με αθάνατους και θεούς στη διαδικασία.

Και στα τρία τόξα, η ελληνική μυθολογία εμφανίζεται είτε άμεσα μέσω χαρακτήρων είτε θεματικά μέσω εννοιών όπως η μοίρα, ο κάτω κόσμος, η ύβρις και η μεταμόρφωση.

---

Ο Κάτω Κόσμος και ο Άδης στην «Εποχή της Ομίχλης»

Ίσως η πιο σαφής σύνδεση με την ελληνική μυθολογία έρχεται μέσα από το Season of Mists, στο οποίο ο Dream επιστρέφει στην κόλαση για να ελευθερώσει την ψυχή της Nada, μιας θνητής γυναίκας που κάποτε αγάπησε και καταδίκασε. Αυτή η πράξη κάνει σαφείς παραλληλισμούς με τον μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης, καθώς και με τους μύθους καταγωγής του Ηρακλή και της Περσεφόνης.

• Ορφέας και Ευρυδίκη Parallels: Η κάθοδος του ονείρου στην κόλαση αντικατοπτρίζει την προσπάθεια του Ορφέα να ανακτήσει την Ευρυδίκη. Και οι δύο αφηγήσεις περιλαμβάνουν έναν άνδρα πρωταγωνιστή που εισέρχεται στη σφαίρα των νεκρών για να σώσει ένα αγαπημένο πρόσωπο. Στον μύθο του Gaiman, ο Dream είναι επίσης κυριολεκτικά ο πατέρας του Ορφέα (ο Ορφέας εμφανίζεται στο Brief Lives), εδραιώνοντας περαιτέρω τη θεματική σύνδεση.
• Άδης και Περσεφόνη: Στα κόμικς και την παράσταση, ο Λούσιφερ Μόρνινγκσταρ κυβερνά την Κόλαση όπως ο Άδης κυβερνά τον ελληνικό υπόκοσμο. Αλλά σε αντίθεση με τον Άδη, ο οποίος παραμένει, ο Εωσφόρος παραιτείται από το ρόλο του – δημιουργώντας ένα κενό εξουσίας. Η ιδέα των θεών να παραιτούνται από τις θέσεις τους είναι σπάνια στον ελληνικό μύθο, αλλά εμφανίζεται σε ιστορίες όπως η πτώση του Κρόνου και η παραχώρηση του θρόνου της Εστίας στον Διόνυσο. Ο Gaiman διαστρεβλώνει τον μύθο κάνοντας τον Εωσφόρο να κουραστεί από τον ρόλο του, όπως οι Έλληνες θεοί που υποφέρουν κάτω από το βάρος της αιώνιας ευθύνης.
• Ψυχή και κρίση: Στον κλασικό ελληνικό μύθο, οι ψυχές ταξιδεύουν στον Άδη και κρίνονται. Στο Season of Mists, διαφορετικά πάνθεον υποστηρίζουν τον έλεγχο των ψυχών στην κόλαση, δείχνοντας ένα πολυσύμπαν μεταθανάτιων ζωών. Η ελληνική μυθολογική ιδέα του Τάρταρου (αιώνια τιμωρία) εναντίον του Elysium (ευλογημένη ανάπαυση) αντηχεί εδώ, ιδιαίτερα στην αγωνία του Dream για την προηγούμενη κρίση του για τη Nada.

---

Το πεπρωμένο, οι μοίρες και οι Μοίρες

Το Destiny of the Endless, το οποίο εμφανίζεται σε περίοπτη θέση στο Season of Mists and Brief Lives, βασίζεται στην έννοια της μοίρας από την ελληνική μυθολογία – ειδικά τις Μοίρες ή τις Μοίρες: Κλωθώ, Λάχεσις και Άτροπος. Αυτές οι τρεις φιγούρες περιστρέφουν, μετρούν και κόβουν το νήμα της ζωής, καθορίζοντας το πεπρωμένο ενός ατόμου.

• Οι Ελληνικές Μοίρες αντηχούν άμεσα στο The Sandman ως “The Three”, επίσης γνωστές ως Hecateae ή Kindly Ones (ανάλογα με το πλαίσιο). Εμφανίζονται σε όλη τη σειρά με διαφορετικές μορφές – μερικές φορές ως μάγισσες, μερικές φορές ως κρόνοι – προσφέροντας κρυπτική καθοδήγηση. Ο Gaiman αντλεί από την κλασική ιδέα ότι η μοίρα είναι αναπόφευκτη και πάνω ακόμη και από τους θεούς.
• Στη 2η σεζόν, αυτές οι τριπλές θεές χρησιμεύουν ως υπενθύμιση ότι ακόμη και όντα όπως ο Dream και ο Lucifer δεν μπορούν να ξεφύγουν από το πεπρωμένο. Όταν ο Dream επιστρέφει στην Κόλαση, εκπληρώνει μια προφητεία και έναν ρόλο που είχε προβλεφθεί εδώ και καιρό. Η επιρροή των Μοϊράι είναι μεγάλη.

---

Η ύβρις και η πτώση του Εωσφόρου

Η παραίτηση του Λούσιφερ στη 2η σεζόν – αφήνοντας την κόλαση και παραδίδοντας το κλειδί στο όνειρο – είναι μια αφήγηση ύβρεως. Στον ελληνικό μύθο, η ύβρις (υπερβολική υπερηφάνεια ή περιφρόνηση των θεών) συχνά οδηγεί σε πτώση: σκεφτείτε μορφές όπως ο Προμηθέας, ο Ίκαρος ή η Νιόβη.

• Η ύβρις του Εωσφόρου: Η απόρριψη της εξουσίας του Θεού, η υπερηφάνειά του ότι κυβερνά την κόλαση και η τελική απόρριψη αυτού του φορτίου αντικατοπτρίζουν την περιφρόνηση του Προμηθέα στον Δία και την επακόλουθη τιμωρία. Στο The Sandman, ωστόσο, η πτώση του Εωσφόρου συνεχίζεται με μια ανατροπή – επιλέγει την εξορία όχι από ήττα αλλά από κούραση, αμφισβητώντας την ίδια τη φύση της θεϊκής τιμωρίας και ανταμοιβής.
• Prometheus Parallel: Αργότερα στη σειρά (και υπαινίχθηκε στη σεζόν 2), η απόσυρση του Destruction από τον ρόλο του ανάμεσα στους Endless θυμίζει επίσης τον Prometheus – έναν αθάνατο που αψηφά τον ρόλο που του έχει ανατεθεί για χάρη της ανθρωπότητας και της ειρήνης.

---

Όνειρο, Ορφέας και ο μύθος του διαμελισμένου ποιητή

Ο μύθος του Ορφέα, μία από τις πιο άμεσες ελληνικές συνδέσεις, είναι συνυφασμένος σε όλο το The Sandman, με αποκορύφωμα το Brief Lives αλλά προαναγγέλθηκε στη 2η σεζόν. Ο Ορφέας, ο ποιητής που θα μπορούσε να γοητεύσει ακόμα και τον Άδη, είναι γιος του Μορφέα και της μούσας Καλλιόπης (μια ιστορία που εμφανίζεται στο μπόνους επεισόδιο της σεζόν 1 “Καλλιόπη”).

• Στον ελληνικό μύθο, ο Ορφέας διαλύεται από τις Μαινάδες αφού απορρίπτει τους θεούς. Στο The Sandman, ο διαμελισμός του έρχεται μετά από μια μακρά ζωή θλίψης. Ο Dream, ανίκανος να σώσει τον γιο του, στοιχειώνεται από ενοχές – και πάλι, φέρνοντας στο νου τις περίπλοκες, συχνά τραγικές σχέσεις μεταξύ θεών και θνητών στον ελληνικό μύθο.
• Καλλιόπη, η μούσα της επικής ποίησης: Η εμφάνισή της ως μητέρα του Ορφέα ενισχύει τη σύνδεση με την κλασική μυθολογία. Είναι μία από τις εννέα Μούσες της ελληνικής παράδοσης, που εκπροσωπούν διαφορετικές τέχνες και επιστήμες. Τα βάσανά της στην 1η σεζόν και η ανθεκτικότητά της υποδηλώνουν τον ρόλο της έμπνευσης και της τραγωδίας στον μύθο και την αφήγηση.

---

---

Μυθική δομή και αρχέτυπα στη σεζόν 2 του The Sandman

Πέρα από συγκεκριμένους χαρακτήρες, η 2η σεζόν του The Sandman αγκαλιάζει τη δομή του ελληνικού μύθου. Το «ταξίδι του ήρωα» του Joseph Campbell, το οποίο αντλεί σε μεγάλο βαθμό από την ελληνική επική παράδοση, αντικατοπτρίζεται στο τόξο χαρακτήρων του Dream. Κατεβαίνει στην Κόλαση (την κατάβαση), αντιμετωπίζει θεούς, συμφιλιώνεται με τα λάθη του παρελθόντος και αλλάζει.

• Κατάβαση και Αποθέωση: Όπως ο Οδυσσέας, ο Ηρακλής ή ο Ορφέας, το ταξίδι του ονείρου είναι ένα ταξίδι καθόδου και επιστροφής. Κάθε επεισόδιο της 2ης σεζόν βασίζεται στο μυθικό μοτίβο της αντιμετώπισης εσωτερικών και εξωτερικών δοκιμασιών για την επίτευξη μεταμόρφωσης.
• Τραγικός ήρωας: Το όνειρο είναι επίσης ένας τραγικός ήρωας με την ελληνική έννοια – ισχυρός, ευγενής, αλλά ελαττωματικός. Η ακαμψία, η υπερηφάνεια και η εμμονή του με την τάξη αντικατοπτρίζουν ελληνικές μορφές όπως ο Οιδίποδας ή ο Αγαμέμνονας, των οποίων το μεγαλείο υπονομεύεται από προσωπικές αποτυχίες.

---

The Sandman: Ζωντανοί μύθοι σε σύγχρονη μορφή

Η 2η σεζόν του The Sandman εδραιώνει τον ρόλο της σειράς ως σύγχρονου μυθοποιού, που στέκεται στους ώμους της κλασικής παράδοσης – ειδικά της ελληνικής μυθολογίας. Από την κάθοδο στην κόλαση μέχρι τον διαμελισμένο ποιητή, τον εγκαταλελειμμένο θρόνο και τις αιώνιες Μοίρες, η παράσταση υφαίνει τον ελληνικό μύθο στο κοσμικό μωσαϊκό της.

Αυτό που κάνει το The Sandman μοναδικό δεν είναι μόνο οι αναφορές του στην ελληνική μυθολογία, αλλά η ενσωμάτωση αυτών των μύθων ως ζωντανών πραγματικοτήτων. Οι θεοί περπατούν ανάμεσα στους ανθρώπους, όχι ως λείψανα του παρελθόντος αλλά ως δυνάμεις που διαμορφώνουν το παρόν. Ακριβώς όπως οι ελληνικοί μύθοι κάποτε χρησίμευαν για να εξηγήσουν την ανθρώπινη κατάσταση, το The Sandman συνεχίζει αυτή την παράδοση – χρησιμοποιώντας παλιές ιστορίες για να θέσει νέα ερωτήματα σχετικά με την ταυτότητα, την αλλαγή, τη δύναμη και τη θνησιμότητα.

Με αυτόν τον τρόπο, το The Sandman γίνεται ένας μύθος από μόνος του – ένα έπος για την εποχή μας, απηχώντας τις διαχρονικές φωνές του Ομήρου, του Ευριπίδη και του Ησιόδου, αλλά μιλώντας με μια φωνή αναμφισβήτητα σύγχρονη. Και όσο ονειρευόμαστε, αυτοί οι μύθοι – παλιοί και νέοι – θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν την κατανόησή μας για τον εαυτό μας και τους κόσμους που χτίζουμε.