Η Παρθενόπη του Πάολο Σορεντίνο: Μύθος και η πόλη της Νάπολης
Η ταινία του Paolo Sorrentino του 2024, Parthenope, είναι ένας κινηματογραφικός φόρος τιμής στη Νάπολη, μια πόλη γεμάτη ιστορία, μυθολογία και ζωντανή κουλτούρα. Ο Σορεντίνο, γνωστός για την ποιητική και οπτικά εκπληκτική αφήγηση του, στρέφει για άλλη μια φορά τον φακό του προς τη γενέτειρά του, συνδυάζοντας το παρελθόν και το παρόν, τον μύθο και τη νεωτερικότητα. Η Παρθενόπη είναι κάτι περισσότερο από μια ταινία – είναι ένας διαλογισμός πάνω στην ομορφιά, τον χρόνο και την ταυτότητα, αντλώντας από το βαθύ πηγάδι της ελληνικής μυθολογίας που γέννησε την ίδια την πόλη.
Η μυθολογική προέλευση της Παρθενόπης και της Νάπολης
Η Νάπολη, μία από τις παλαιότερες συνεχώς κατοικημένες πόλεις στον κόσμο, ιδρύθηκε ως ελληνική αποικία τον 8ο αιώνα π.Χ. Πριν γίνει γνωστή ως Νεάπολη, ή «Νέα Πόλη», έφερε το όνομα Παρθενόπη, φόρος τιμής σε μια σειρήνα από την Οδύσσεια του Ομήρου. Σύμφωνα με το μύθο, η Παρθενόπη ήταν μία από τις τρεις σειρήνες που προσπάθησαν να παρασύρουν τον Οδυσσέα και τους άνδρες του στην καταστροφή τους με τις μαγευτικές φωνές τους. Προειδοποιημένος από τη μάγισσα Κίρκη, ο Οδυσσέας έβαλε τους ναυτικούς του να βουλώσουν τα αυτιά τους με κερί και να δεθεί στο κατάρτι, αντιστεκόμενος στο κάλεσμα των σειρήνων. Συντετριμμένη από την αποτυχία της, η Παρθενόπη ρίχτηκε στη θάλασσα και το σώμα της λέγεται ότι ξεβράστηκε στο νησί της Μεγαρίδας, όπου αργότερα θα εγκατασταθεί η Νάπολη.
Αυτός ο θεμελιώδης μύθος άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ταυτότητα της πόλης και ίχνη της κληρονομιάς της Παρθενόπης μπορούν να βρεθούν ακόμα και σήμερα στη Νάπολη. Από την αρχαία τέχνη μέχρι τη σύγχρονη λογοτεχνία, η ιστορία της έχει εμπνεύσει αμέτρητες ερμηνείες. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι ο Σορεντίνο, ένας σκηνοθέτης βαθιά συντονισμένος με τις αποχρώσεις της πόλης του, επέλεξε την Παρθενόπη ως τίτλο και θεματική καρδιά της τελευταίας του ταινίας.
Paolo Sorrentino: Ο σκηνοθέτης και το όραμά του
Γεννημένος στη Νάπολη το 1970, ο Paolo Sorrentino είναι ένας από τους πιο διάσημους σύγχρονους σκηνοθέτες της Ιταλίας. Κέρδισε διεθνή αναγνώριση με την ταινία του 2004 The Consequences of Love, αλλά ήταν το Il Divo (2008), μια στυλιζαρισμένη βιογραφική ταινία του Ιταλού πολιτικού Giulio Andreotti, που εδραίωσε τη φήμη του ως οραματιστής σκηνοθέτης.
Η επιτυχία του Σορεντίνο στην παγκόσμια σκηνή ήρθε με το La Grande Bellezza (Η Μεγάλη Ομορφιά, 2013), μια πλούσια εξερεύνηση της ρωμαϊκής υψηλής κοινωνίας που θυμίζει Φελίνι και κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Οι επόμενες ταινίες του, συμπεριλαμβανομένων των Youth (2015) και Loro (2018), συνέχισαν την εξερεύνηση της γήρανσης, της εξουσίας και της υπερβολής, ενώ οι σειρές του HBO The Young Pope (2016) και The New Pope (2019) εμβάθυναν στις πολυπλοκότητες της πίστης και της νεωτερικότητας.
Το έργο του Sorrentino χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό μείγμα μελαγχολίας και χιούμορ, μεγάλα γραφικά και βαθιά προσωπικά θέματα. Η ταινία του 2021 The Hand of God ήταν το πιο αυτοβιογραφικό του έργο μέχρι σήμερα, εξιστορώντας την εφηβεία του στη Νάπολη και την προσωπική τραγωδία που διαμόρφωσε τη ζωή του. Με την Παρθενόπη, επιστρέφει για άλλη μια φορά στη γενέτειρά του, αλλά αυτή τη φορά, μπλέκει το προσωπικό με το μυθολογικό, δημιουργώντας μια αφήγηση που εκτείνεται σε αιώνες ναπολιτάνικης ιστορίας και ταυτότητας.
Σύνοψη της Παρθενόπης
Το Parthenope ακολουθεί τη ζωή μιας νεαρής γυναίκας που ονομάζεται Parthenope, την οποία υποδύεται η νεοφερμένη Celeste Dalla Porta. Με φόντο το ζωντανό σκηνικό της Νάπολης, η ταινία εξιστορεί το ταξίδι της αυτογνωσίας της, καθώς πλοηγείται στην αγάπη, τη φιλοδοξία και το βάρος της ιστορίας. Η Παρθενόπη γίνεται σύμβολο της ίδιας της πόλης – αιώνια παγιδευμένη ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, τον μύθο και την πραγματικότητα.
Η ταινία διαθέτει ένα εξαιρετικό υποστηρικτικό καστ, συμπεριλαμβανομένου του βραβευμένου με Όσκαρ ηθοποιού Gary Oldman, της θρυλικής Ιταλίδας ηθοποιού Stefania Sandrelli και του Silvio Orlando. Μέσα από τους χαρακτήρες της, η Παρθενόπη εξερευνά θέματα νοσταλγίας, ανθεκτικότητας και αναζήτησης νοήματος σε έναν κόσμο συνεχώς ρευστό.
Θέματα και συμβολισμοί στην Παρθενόπη
Η Παρθενόπη του Σορεντίνο είναι πλούσια σε θεματικά επίπεδα, αντανακλώντας τόσο προσωπικές όσο και καθολικές ανησυχίες:
1. Το αιώνιο θηλυκό και η πόλη ως γυναίκα
Η Παρθενόπη, ως χαρακτήρας, ενσαρκώνει το αιώνιο θηλυκό – μια μούσα, μια επιζήσασα, ένα μυστήριο. Αυτό ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη απεικόνιση της Νάπολης από το Σορεντίνο ως μια πόλη που σαγηνεύει, καλλιεργεί και στοιχειώνει όσους ανήκουν σε αυτήν. Η ταινία παρουσιάζει τη Νάπολη ως μια ζωντανή οντότητα, εξίσου πρωταγωνίστρια με την ίδια την Παρθενόπη.
2. Το πέρασμα του χρόνου και της μνήμης
Ο Σορεντίνο έχει από καιρό γοητευτεί από την παροδικότητα της ομορφιάς και το βάρος της μνήμης. Όπως και η Μεγάλη Ομορφιά, η Παρθενόπη στοχάζεται τη φευγαλέα φύση της νεότητας και το αναπόφευκτο του παρελθόντος. Τα αρχαία ερείπια της πόλης, σε αντιπαράθεση με τη σύγχρονη ζωή, χρησιμεύουν ως οπτικές μεταφορές για αυτή την ένταση.
3. Μύθος στον σύγχρονο κόσμο
Αναβιώνοντας τον μύθο της Παρθενόπης, ο Σορεντίνο προσκαλεί τους θεατές να αναλογιστούν πώς οι αρχαίες ιστορίες συνεχίζουν να διαμορφώνουν τις σύγχρονες ταυτότητες. Το τραγούδι της σειρήνας – που συμβολίζει τον πειρασμό, το πεπρωμένο και την απώλεια – αντηχεί σε όλη την ταινία, τόσο κυριολεκτικά στο soundtrack όσο και μεταφορικά στο προσωπικό ταξίδι της Παρθενόπης.
Κινηματογραφικό στυλ και επιρροές
Όπως συμβαίνει με όλες τις ταινίες του Σορεντίνο, η Παρθενόπη είναι οπτικά εκπληκτική. Η διευθύντρια φωτογραφίας Daria D’Antonio απαθανατίζει τη Νάπολη σε όλες τις αντιθέσεις της: ηλιόλουστες πλατείες, σκιερά σοκάκια, την απεραντοσύνη της θάλασσας. Η χαρακτηριστική χρήση αργής κίνησης, ονειρικών σεκάνς και εντυπωσιακών συνθέσεων από τον Σορεντίνο είναι σε πλήρη προβολή.
Το soundtrack της ταινίας, που συνέθεσε ο μακροχρόνιος συνεργάτης Lele Marchitelli, συνδυάζει κλασικές συνθέσεις με σύγχρονα κομμάτια, ενισχύοντας τη διαχρονική αίσθηση της ταινίας. Η επιρροή του Φεντερίκο Φελίνι είναι εμφανής, καθώς η Παρθενόπη μοιράζεται τη σουρεαλιστική, μελαγχολική ομορφιά της La Dolce Vita και του 81/2. Ωστόσο, η ταινία παραμένει μοναδικά του Σορεντίνο, γεμάτη με το καυστικό χιούμορ του, τους υπαρξιακούς στοχασμούς και την αδιαμφισβήτητη αισθητική του.
Υποδοχή και αντίκτυπος
Κάνοντας πρεμιέρα στο 77ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών τον Μάιο του 2024, η Παρθενόπη έλαβε ένα παρατεταμένο standing ovation, απόδειξη της διαρκούς απήχησης του Σορεντίνο. Οι επικριτές, ωστόσο, ήταν διχασμένοι. Ενώ πολλοί επαίνεσαν τη φιλοδοξία της ταινίας, τα πλούσια γραφικά και το συναισθηματικό βάθος, άλλοι τη βρήκαν υπερβολικά επιεική – μια κριτική που ακολούθησε τον Σορεντίνο καθ ‘όλη τη διάρκεια της καριέρας του.
Ανεξάρτητα από την κριτική υποδοχή, η Παρθενόπη αποτελεί σημαντικό έργο στο έργο του Σορεντίνο. Πρόκειται για μια βαθιά προσωπική ταινία, που συμπυκνώνει την αγάπη του για τη Νάπολη, τη γοητεία του για τη μυθολογία και τις φιλοσοφικές του αναζητήσεις για την ομορφιά και τον χρόνο.
Συμπέρασμα: Μια κινηματογραφική ερωτική επιστολή στη Νάπολη
Η Παρθενόπη είναι κάτι περισσότερο από μια ταινία για μια γυναίκα ή μια πόλη. Είναι ένας διαλογισμός για το πώς η ιστορία, ο μύθος και η προσωπική ταυτότητα διαπλέκονται. Ο Paolo Sorrentino, πάντα ο ποιητής του οπτικού μέσου, έχει δημιουργήσει ένα έργο που προσκαλεί το κοινό να ακούσει το τραγούδι της σειρήνας – όχι να υποκύψει σε αυτό, αλλά να κατανοήσει το νόημά του.
Μέσα από το ταξίδι της Παρθενόπης, βλέπουμε την αιώνια ψυχή της Νάπολης, μιας πόλης που συνεχίζει να μαγεύει, όπως ακριβώς και πριν από χιλιάδες χρόνια. Είτε βλέπει κανείς την Παρθενόπη ως ένα απολαυστικό ονειρικό τοπίο είτε ως ένα αριστούργημα του σύγχρονου κινηματογράφου, είναι αναμφισβήτητα μια ταινία που παραμένει στο μυαλό, σαν τον απόηχο ενός τραγουδιού σειρήνας στο μεσογειακό αεράκι. Μεταβείτε στον επίσημο ιστότοπο της ταινίας για περισσότερα.
Discover more from Hellenic Moon
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
